PHP: Fonksiyonlar

Eğitim, PHP Dersleri, Yazılım Dersleri

Dinamik olarak kullanılabilen altprogramlar biçiminde tanımlayabileceğimiz fonksiyonlar, PHP dilinin gücünü aldığı en önemli bileşenlerdir. Şöyle ki, günümüzde yazılmış 1000’den fazla dahili PHP fonksiyonu bulunmaktadır. Bunlara anonim olarak yazılmış ve İnternetten ulaşılabilen binlerce kullanıcı-tanımlı fonksiyonu da katarsak, konunun önemi ortaya çıkacaktır.

Fonksiyonları yazma amacımız, çeşitli programlar tarafından kullanılan, ya da aynı program içerisinde tekrarlanması gereken işlevsel kodları tekrar kullanılabilir programcıklar olarak oluşturmaktır. Bu programcıklar, ana program ile iki yönlü olarak veri alışverişinde bulunabilirler. Kendi kendilerine çalışmazlar, sadece ana program tarafından çağırıldıklarında çalışırlar.

Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar, PHP dilini kullanarak uygulama geliştirenler tarafından yazılan fonksiyonlardır. Bunlar İnternet üzerinden yoğun olarak paylaşılmaktadır.

Dahili fonksiyonlar ise doğrudan PHP çözümleyicisi tarafından denetlenen, PHP geliştirme grubu tarafından yazılmış kullanıma hazır fonksiyonlardır.

Kendi programlarınızda kullanmak üzere, kendi fonksiyonlarınızı yazabilirsiniz. Bunun için genel olarak aşağıdaki gibi tanımlama yapmanız yeterli olacaktır:

<?php

function fonksiyonAdi(){

//fonksiyon tarafından çalıştırılacak kodlar;

}

Bu şekilde tanımlanan bir fonksiyonu çağırmak için adını yazmamız yeterli olacaktır.

Basit bir örnekle başlayalım. İşlevi; ekrana adınızı yazmak olan bir fonksiyon tanımlayalım ve onu ana programımızdan çağırarak kullanalım.

<?php

function adimiYaz(){

echo "Kamil ERSÖNMEZ";

}

echo "Benim adım ";

adimiYaz();

HTML çıktısı: Benim adım Kamil ERSÖNMEZ olacaktır.

Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar

Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar diğer adıyla User Defined Functions; adından da anlaşılabileceği gibi program içerisinde benzer kodları farklı yerlerde çalıştırılması ve bu kodları her seferinde tekrar tekrar yazmaması için programı yazan kullanıcı tarafından oluşturulan fonksiyonlardır.

Yukarıda oluşturulan fonksiyon tanımı, PHP tarafından doğrudan çalıştırılmaz çünkü kullanıcı tarafından oluşturulmuştur. Bu fonksiyonu çalıştırmak için ana program bloğu içerisinden çağrılması gereklidir.

Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar – Parametreler ve Dönen Değerler

Fonksiyonlar, ana programdan farklı türlerde veriyi alabilirler. Değerleri ana programdan fonksiyonlara taşıyan bu yapılara parametre adı verilir.

Bir fonksiyon, parametreleri kullanarak ya doğrudan bir işlevi yerine getirir, ya da ana program için bir değer üretir. Eğer bir değer üretmiş ise bu değerin ana programa döndürülmesi için kullanılan deyim, “return” deyimidir.

<?php

function adimiYaz($ad){

echo "$ad ERSÖNMEZ";

}

echo "Benim adım "; adimiYaz("Kamil");

echo " Kardeşimin adı ise ";

adimiYaz("Kâni");

Sonuç:

1 2	Benim adım Kamil ERSÖNMEZ Kardeşimin adı ise Kâni ERSÖNMEZ

Aşağıdaki örnekte ise, fonksiyon tarafından üretilen değer ana programa gönderilmektedir.

<?php

$Gelir=1100;

function Vergi_Dus ($Geliriniz){

$Geliriniz = $Geliriniz -(($Geliriniz/100)*20);

return $Geliriniz;

}

echo "$Gelir TL gelirin vergi düşülmüş hali " . Vergi_Dus($Gelir) . " TL'dir.";

Sonuç: 1100 TL gelirin vergi düşülmüş hali 880 TL'dir.

Diğer bir örnek olarak, Akış Kontrol Deyimleri konumuzda yer alan Switch/Case ile yaptığımız tek basamaklı bir sayının Türkçe okunuşunu yazacak programı, bu defa fonksiyon kullanarak tasarlayalım.

<?php

function TurkceOku($Gelen_Sayi){

switch ($Gelen_Sayi){

case "0":

$sonuc="SIFIR";

break;

case "1":

$sonuc="BİR";

break;

case "2":

$sonuc="İKİ";

break;

case "3":

$sonuc="ÜÇ";

break;

case "4":

$sonuc="DÖRT";

break;

case "5":

$sonuc="BEŞ";

break;

case "6":

$sonuc="ALTI";

break;

case "7":

$sonuc="YEDİ";

break;

case "8":

$sonuc="SEKİZ";

break;

case "9":

$sonuc="DOKUZ";

break;

default: $sonuc="-";

}

$Sayi=8;

echo "$Sayi Sayısının Türkçe Okunuşu : "; echo(TurkceOku($Sayi));

Dahili Fonksiyonlar

Dahili fonksiyonlar, gün geçtikçe artan sayıları itibarı ile herhangi bir ders kapsamında bütün detayı ile ele alıp anlatılabilecek bir konu değildir. Bu fonksiyonların öğrenilmesi daha çok, gereksinim duydukça referans kaynakları vasıtasıyla gerçekleşmektedir.

Bu bölümde, dahili fonksiyonların kullanımına yönelik bazı örnek programlar vereceğiz.

Aşağıdaki örnek program öncelikle scandir klasör fonksiyonunu kullanarak etkin klasörde yer alan “proje” klasörünün içeriğini almakta, daha sonra print_r dizi fonksiyonu bu bilgiyi bir dizi formatında ekrana yazdırmaktadır.

<?php

print_r(scandir("proje"));

Sonuç:

Array

(

[0] => .

[1] => ..

[2] => Proje0001.rar

[3] => Proje0002.rar

[4] => Proje0003.rar

[5] => Proje0004.rar

[6] => Proje0005.rar

[7] => Proje0006.rar

)

Aşağıdaki örnekte programın çalışması bir hata (error) fonksiyonu kullanılarak durdurulmakta ve hata mesajı verilmektedir.

<?php

$sayi=1;

if ($sayi<2){

trigger_error("Kullanıcı tanımlı hata durumu tetiklendi.");

}

Yuvarlama fonksiyonlarının kullanıldığı bir örnek aşağıda verilmiştir.

<?php

echo "ceil(6.1)=",ceil(6.1); echo "<hr>";

echo "ceil(7.9)=",ceil(7.9); echo "<hr>";

echo "round( 13.4)=",round( 13.4); echo "<hr>";

echo "round( 32.5)=",round( 32.5); echo "<hr>";

echo "floor(8.1)=",floor(8.1); echo "<hr>";

echo "floor(4.9)=",floor(4.9); echo "<hr>";

Sonuç:

ceil(6.1)=7

--------------------

ceil(7.9)=8

--------------------

round( 13.4)=13

--------------------

round( 32.5)=33

--------------------

floor(8.1)=8

--------------------

floor(4.9)=4

--------------------

Karekökü tamsayı olan sayılara “tam kare sayılar” adı verilir.

Örneğin 4, karekökü olan 2 tamsayı olduğundan bir tam karedir. 9, 16 ve 25 de tam kare sayılardır, ancak 5,6,7,8 değildir.

Şimdi yazacağımız PHP programı, 1 ile 1000 arasındaki tam kare sayıları listeleyecektir.

<?php

$sayi = 1;

while($sayi <= 1000){

if(floor(sqrt($sayi))==sqrt($sayi)){

echo "$sayi", " ";

}

$sayi ++;

}

Bu örnekte dikkat etmemiz gereken nokta, sayının karekökünün tamsayı olup olmadığının anlaşılması için PHP fonksiyonlarının nasıl kullanıldığıdır.

Bu işlem için iki matematik fonksiyonu kullanılmıştır: floor ve sqrt.

Eğer bir sayının karekökünün tam kısmı, sayının kareköküne eşit ise o sayı bir tam kare sayıdır:

if (floor(sqrt($sayi))==sqrt($sayi))

Şimdi string fonksiyonlarını kullanan bazı örnek programlar tasarlayalım.

İlk örneğimiz, 1949 yılında Hintli matematikçi Kaprekar tarafından tanımlanan Kaprekar sayıları ile ilgili olsun.

n basamaklı bir t Kaprekar sayısının karesi alınıp sağdaki n basamağı solda kalan n-1 basamağa eklendiğinde sonuç yine t sayısını verir.

Örneğin; 55, iki basamaklı bir sayıdır.

55² = 3025, sağdan iki basamak 25, soldan iki basamak 30.

Bu iki sayının toplamı 30+25=55 yani sayının kendisidir.

1, 9, 45, 55, 99, 297, 703, 999, 2223, 2728, 4950 sayıları da diğer bazı Kaprekar sayılarıdır.

Yazacağımız program, bir for döngüsü içerisinde 1 ile 100.000 arasındaki bütün Kaprekar sayılarını substr fonksiyonunu kullanarak listelesin.

<?php

$ust = 100000;

for ($sayi = 9; $sayi <= $ust; $sayi++){

$basamak = strlen($sayi);

$sayi2 = $sayi * $sayi;

$basamak2 = strlen($sayi2);

$soltaraf = substr($sayi2, 0, $basamak2-$basamak);

$sagtaraf = substr($sayi2, $basamak2-$basamak,$basamak);

$toplam = $soltaraf + $sagtaraf;

if($toplam == $sayi && $sayi != 10){

echo "BULUNDU : $sayi ";

}

Bu örneğimizde, kullanıcının adını, soyadını ve e-posta uzantısını kullanarak e-posta adresini otomatik olarak oluşturacak programı yazalım.

Uygulamamız e-posta adresini şu kurala göre oluştursun:

[Adın ilk harfi].[Soyad]@[e-posta uzantısı]

Örneğin adı Kamil, soyadı ERSÖNMEZ olan bir kullanıcı için, paint.com.tr eposta uzantısına göre, [email protected] e-posta adresi oluşturulsun.

Burada çözmemiz gereken en önemli problem, Türkçe harflerin benzer İngilizce harflere dönüştürülmesidir. Örneğin “ğ” harfinin “g” harfine dönüştürülmesi gibi.

Bunu bizim için, yazacağımız bir dönüşüm fonksiyonu yapacaktır.

<?php

function turkceharf_donustur ($harf){

switch ($harf) {

case "ç":

$harf="c";

break;

case "ğ":

$harf="g";

break;

case "ö":

$harf="o";

break;

case "ş":

$harf="s";

break;

case "ü":

$harf="u";

break;

case "İ":

$harf="i";

break;

case "ı":

$harf="i";

break;

}

return $harf;

}

function eposta_olustur ($adi, $soyadi){

$adilk=strtolower(substr($adi,0,1));

$soyad=strtolower($soyadi);

$eposta = $adilk.".".$soyad;

$yeni_eposta="";

for ($i = 0; $i <= strlen($eposta); $i++){

$yeni_eposta=$yeni_eposta.turkceharf_donustur(substr($eposta,$i,1));

}

return $yeni_eposta;

}

$ad = "Kamil";

$soyad = "ERSÖNMEZ";

$e_posta = "paint.com.tr";

echo "e-posta adresi : ";

echo eposta_olustur($ad,$soyad)."@".$e_posta;

Yazdığımız turkceharf_donustur() fonksiyonu, kendisine gelen Türkçe harfi benzeri İngilizce harfe dönüştürmektedir.

Önce adın ilk harfi ile soyad küçük harfe dönüştürülerek ve araya nokta işareti konularak birleştirilmektedir. Daha sonra oluşturulan bu string, harf harf fonksiyonumuza gönderilmekte ve içerisinde bulunan Türkçe harfler dönüştürülmektedir.

Sonuç olarak elde edilen string, e-posta uzantısı ile birleştirilmek üzere e-posta adresi elde edilmektedir.

Aynı işleve sahip, ancak kodu önemli ölçüde azaltacak başka bir yöntemde, dönüştürme işleminde diziler kullanılmaktadır.

<?php

function Tr_Donustur($gelen_metin){

$gelen_metin = trim($gelen_metin);

$aranan_harfler = array('ç',‘ğ',‘ı','ö',‘ş','ü',‘İ');

$degistirilecek_harfler=array('c','g','i','o','s','u','i');

return;

str_replace($aranan_harfler,$degistirilecek_harfler,$gelen_metin);

}

$ad = "Kamil";

$soyad = "ERSÖNMEZ";

$e_posta = "paint.com.tr";

echo "e-posta adresi : ";

echo Tr_Donustur(strtolower($ad[0].".".$soyad))."@".$e_posta;

Şimdilik fonksiyonlar konumuzun sonuna geldik.

floor, fonksiyon çeşitleri, parametre nedir, php functions, scandir, sqrt, substr, trigonometrik fonksiyonlar, User Defined Functions

7 Mart 2022

Diğer Yazılarımız

Tüm Yazılarımız

Sosyal Medyada İçerik Stratejisi Oluşturma Rehberi

Sosyal medya, markalar için hedef kitleye ulaşmanın en etkili yollarından…

PHP: MySQL Bağlantısı Kurma

MySQL Veritabanı sistemi bir çok programlama dili ile sorunsuz olarak…

Bulut Bilişimin Dijital Dönüşümdeki Stratejik Rolü

Dijital dönüşüm, günümüz işletmeleri için rekabet avantajı sağlamak adına kritik…

Nöromorfik Animasyonlu Buttonlar

Butonların üzerine fare ile gelindiğinde farklı animasyon ve efektlerin oluşmasını…

Soru işareti kalmasın

Bu yazı hakkında aklınıza takılanlar, bir fikriniz belkide şikayetiniz vardır. Yada yazımızda hatalar olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Peki neden bize ulaşmayı düşünmeyesiniz ki?

İletişime geç

Hizmetlerimiz

Binlerce müşterimizin yararlandığı 100'e yakın hizmetlerimizden sizlerde yararlanabilirsiniz. Onlarca ücretsiz web hizmeti ve profesyonel destekle sizleri daima daha ileriye taşımayı hedefliyoruz.

Hizmetlerimiz

Tüm Yenilik ve Kampanyalardan Haberdar Ol

Önceki Yazımız

Tüm Yazılarımız

Sonraki Yazımız

No Comments

PHP: Fonksiyonlar

Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar

Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar – Parametreler ve Dönen Değerler

Dahili Fonksiyonlar

Diğer Yazılarımız

Sosyal Medyada İçerik Stratejisi Oluşturma Rehberi

PHP: MySQL Bağlantısı Kurma

Bulut Bilişimin Dijital Dönüşümdeki Stratejik Rolü

Nöromorfik Animasyonlu Buttonlar

Soru işareti kalmasın

Hizmetlerimiz

Tüm Yenilik ve Kampanyalardan Haberdar Ol

Son Yazılar

Yazı hakkında ne Düşünüyorsunuz? cancel